Kredi ve Mevduat Faizleri Nasıl Hesaplanır? Güncel Örneklerle Faiz Hesaplama Rehberi

1. Faiz Nedir ve Temel Kavramlar

En basit tanımıyla faiz, paranın zaman içindeki maliyetidir. Birikimler için getiri, borçlar için ise ödenen ek ücrettir. Hesaplamalarda bilmeniz gereken iki temel kavram vardır:

• Nominal Faiz Oranı: Bankanın kredi sözleşmesinde veya mevduat hesabında açıkça belirttiği yıllık veya aylık faiz oranıdır.
• Akdi Faiz Oranı: Kredinin vadesi boyunca uygulanacak olan, sözleşmede belirtilen temel faiz oranıdır.

2. Kredi Faizleri Nasıl Hesaplanır? Güncel Örnekler

Kredilerde genellikle Basit Faiz Yöntemi (aylık ödeme planı) kullanılır. Türkiye’deki bankalar, kredi taksitlerini hesaplarken genellikle sabit taksitli, azalan anapara üzerinden faiz hesaplama yöntemini kullanır.

2.1. Tüketici Kredisi Faiz Hesaplama Örneği (İhtiyaç Kredisi)

Örnek Senaryo: 10.000 TL kredi, 12 ay vade, %2.5 aylık faiz oranı.

Bu hesaplamada, banka önce kalan anapara üzerinden aylık faizi hesaplar, ardından vergileri (KKDF ve BSMV) ekler ve taksiti belirler. Taksitleriniz sabit kalsa da, ilk aylarda ödediğiniz taksitin büyük kısmı faiz ve vergilere, sonraki aylarda ise anaparaya gider.

Sonuç: Bu kredinin size toplam maliyeti, anapara + faiz + vergilerdir. Kredi vadesi uzadıkça, toplam faiz maliyetiniz üstel olarak artacaktır.

2.2. Kredi Kartı Asgari Ödeme ve Akdi Faiz Hesaplaması

Kredi kartlarında faiz, ödeme sistemindeki en karmaşık ve en yüksek maliyetli alandır. Hesap kesim tarihinden sonra asgari tutarı ödeyip kalanı borç bırakırsanız, kalan bakiyeye akdi faiz uygulanır.

• Faiz Başlangıcı: Kalan borcunuza, borcun oluştuğu günden itibaren faiz işletilir.
• Güncel Akdi Faiz Oranları: Bu oranlar Merkez Bankası tarafından belirlenir ve dönem dönem güncellenir. Bu yüzden her ay kart ekstrenizi kontrol edin!

3. Vadeli Mevduat (Tasarruf) Faizleri Nasıl Hesaplanır?

Vadeli mevduat hesaplarında ise banka size, paranızı belli bir süre (32 gün, 92 gün vb.) kullanma karşılığında getiri (faiz) sağlar. Bu alanda genellikle Bileşik Faiz’in gücü devreye girer; ancak ödeme size tek seferde yapılır.

3.1. Vadeli Mevduat Getiri Hesaplama Örneği

Örnek Senaryo: 100.000 TL anapara, %40 yıllık brüt faiz oranı, 32 gün vade.

Hesaplamayı yaparken dikkat edilmesi gerekenler:

1. Brüt Faiz:Bankanın size vadettiği yıllık faizdir (%40).
2. Net Faiz: Brüt faizden devletin aldığı stopaj (Gelir Vergisi) düşüldükten sonra kalan orandır. (Stopaj oranı vadeye göre değişir; kısa vadede genellikle %5-10 civarındadır.)

Basit Hesaplama (Net Getiri):

100.000 TL x (Yıllık Net Faiz Oranı) / 365 Gün x 32 Gün

İpucu: Paranın bir yıl boyunca sabit kalması yerine, 32 gün sonra faiziyle birlikte tekrar yatırılarak (Bileşik Faiz) çok daha yüksek getiri elde edilebilir.

4. Faiz Hesaplamada Sık Yapılan Hatalar ve Önemli Uyarılar

Doğru faiz hesaplaması, beklenmedik maliyetlerle karşılaşmanızı önler.

• KKDF ve BSMV: Kredi faizinin üzerine eklenen %15’e varan bu vergileri hesaplamayı unutmayın. Bu vergiler, kredinin Toplam Geri Ödeme miktarını artırır.
• Sigorta Masrafları: Özellikle konut ve taşıt kredilerinde zorunlu sigortalar (DASK, Hayat Sigortası vb.) faiz maliyetine eklenmelidir.
• Erken Kapama Cezası: Krediyi vadesinden önce kapatırsanız, bankanın sizden isteyebileceği erken kapama ücretini de hesaba katın.

Sonuç ve Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Faiz hesaplamasını anlamak, finansal sağlığınızı korumanın ilk adımıdır. Kredi çekerken sadece faiz oranına değil, yıllık maliyet oranına bakmayı unutmayın. Mevduatta ise daima net getiri peşinde koşun.

Faiz ve Yıllık Maliyet Oranı (YMO) Arasındaki Fark Nedir?

Cevap: Faiz, sadece anapara üzerine uygulanan yüzdedir. Yıllık Maliyet Oranı (YMO) ise faiz oranı, vergiler ve tüm masraflar dahil edildiğinde kredinin size bir yılda düşen gerçek toplam maliyetini gösterir. Karşılaştırma yaparken daima YMO’ya odaklanın.

Stopaj Nedir ve Mevduat Faizi Nasıl Etkiler?

Cevap: Stopaj, vadeli mevduattan elde ettiğiniz brüt faiz üzerinden devletin kestiği vergidir. Banka size parayı öderken stopajı düşer. Bu nedenle hesabınıza yatan getiri daima net getiri olur.